مقایسه انواع پلی استر و کاربردهای آنها

پلی استر یک نوع پلیمر مصنوعی است که معمولا از واکنش بین دی الکل ها و دی کربوکسیلیک اسیدها تولید می شود و به طور گسترده در صنایع نساجی، بسته بندی و پلاستیک سازی کاربرد دارد.

این ماده به دلیل مقاومت بالا در برابر کشش، چروک، رطوبت و مواد شیمیایی، محبوبیت زیادی در تولید پارچه های لباس، طناب، بطری های پلاستیکی (مانند بطری های نوشابه)، فیلم های بسته بندی و قطعات صنعتی دارد.

پلی استر علاوه بر دوام بالا، قابلیت ترکیب با الیاف طبیعی مانند پنبه را دارد که باعث بهبود ویژگی های پارچه، مانند کاهش چروک و افزایش طول عمر می شود.

ویژگی های پلی استر

پلی استر دارای ویژگی ها و مزایای متعددی است که آن را به یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف تبدیل کرده است.

این ماده مقاومت بالایی در برابر کشش، سایش، چروک و مواد شیمیایی دارد و در برابر رطوبت نیز نسبتا نفوذناپذیر است، به همین دلیل در محیط های مرطوب و صنعتی عملکرد خوبی دارد.

از نظر نگهداری، پلی استر به راحتی شسته می شود، سریع خشک می شود و شکل و رنگ خود را برای مدت طولانی حفظ می کند.

همچنین در برابر نور خورشید مقاومت خوبی دارد و دیرتر دچار پوسیدگی می شود. این ویژگی ها، به ویژه در ترکیب با الیاف طبیعی، موجب تولید پارچه هایی بادوام، سبک و مقرون به صرفه شده است.

کاربردهای پلی استر

پلی استر به دلیل ویژگی های فیزیکی و شیمیایی مطلوب، کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد. در صنعت نساجی، برای تولید انواع پارچه های لباس، پرده، رومبلی و فرش استفاده می شود، زیرا سبک، بادوام و ضد چروک است.

در بسته بندی، پلی استر به شکل بطری های پلاستیکی (مانند بطری های نوشیدنی) و فیلم های بسته بندی مواد غذایی کاربرد دارد.

همچنین در صنایع خودروسازی، الکترونیک و ساختمانی برای ساخت قطعات مقاوم، عایق ها، الیاف تقویت کننده و رزین های کامپوزیتی به کار می رود.

پلی استر حتی در تولید طناب، نخ ماهیگیری، چادر و تجهیزات ورزشی نیز نقش مهمی دارد، زیرا در برابر رطوبت و پوسیدگی مقاوم است.

انواع پلی استر

پلی استرها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• پلی استر ترموپلاستیک
• پلی استر ترموست

رایج ترین نوع پلی استر ترموپلاستیک، پلی اتیلن ترفتالات (PET) ست که در تولید بطری های پلاستیکی، الیاف نساجی و فیلم های بسته بندی کاربرد دارد و با حرارت ذوب می شود و قابلیت شکل پذیری مجدد دارد.

در مقابل، پلی استرهای ترموست مانند رزین های پلی استر غیراشباع، پس از پخت، ساختار محکمی پیدا می کنند و دیگر نمی توان آن ها را ذوب یا تغییر شکل داد؛ این نوع در ساخت قطعات صنعتی، لایه های کامپوزیتی، قایق ها و وان ها استفاده می شود.

هر نوع پلی استر با توجه به ساختار مولکولی و خواص فیزیکی اش، برای کاربرد خاصی مناسب است.

پلی اتیلن ترفتالات

 

پلی اتیلن ترفتالات یکی از پرکاربردترین انواع پلی استر است که به صورت ترموپلاستیک تولید می شود و به دلیل شفافیت، مقاومت بالا و ایمنی، به طور گسترده در صنایع بسته بندی، نساجی و تولید بطری های نوشیدنی کاربرد دارد.

این پلیمر از واکنش بین اسید ترفتالیک خالص یا دی متیل ترفتالات با اتیلن گلایکول تولید می شود و به دلیل ساختار منظم و کریستالی خود، دارای استحکام کششی زیاد و مقاومت شیمیایی خوبی است.

PET در برابر گازها مانند اکسیژن و دی اکسید کربن نفوذناپذیر است، از این رو در نگهداری نوشیدنی های گازدار بسیار مؤثر است.

همچنین قابلیت بازیافت بالایی دارد و از آن می توان مجددا الیاف مصنوعی، ظروف پلاستیکی یا حتی مواد ساختمانی تولید کرد. به دلیل وزن سبک، پایداری حرارتی مناسب و غیرسمی بودن، پلی اتیلن ترفتالات یکی از مهم ترین پلاستیک ها در زندگی روزمره به شمار می آید.

پلی استر ترموپلاستیک

پلی استر ترموپلاستیک نوعی پلیمر قابل ذوب و شکل پذیر است که با اعمال حرارت نرم می شود و پس از سرد شدن دوباره به حالت جامد بازمی گردد، بدون آن که خواص شیمیایی اش تغییر کند.

این ویژگی امکان بازیافت، شکل دهی مجدد و استفاده مجدد را فراهم می کند، که آن را برای کاربردهای صنعتی بسیار مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست می سازد.

یکی از رایج ترین انواع پلی استر ترموپلاستیک، پلی اتیلن ترفتالات است.

پلی استر ایزوفتالیک

پلی استر ایزوفتالیک نوعی رزین پلی استر غیراشباع است که در فرمولاسیون آن به جای اسید ارتوفتالیک، از اسید ایزوفتالیک استفاده می شود و همین تفاوت موجب بهبود خواص مکانیکی و شیمیایی آن نسبت به پلی استرهای معمولی می شود.

این نوع رزین از نظر مقاومت در برابر حرارت، مواد شیمیایی، رطوبت و ترک خوردگی تنشی عملکرد بهتری دارد و به همین دلیل در کاربردهای حساس تری مانند قطعات خودرو، صنایع دریایی، مخازن ذخیره مواد شیمیایی و ساخت قطعات کامپوزیتی به کار می رود.

همچنین پلی استر ایزوفتالیک نسبت به رزین های عمومی، دوام بیشتر، چسبندگی بهتر به الیاف تقویتی (مثل فایبرگلاس) و مقاومت بالاتری در برابر محیط های خورنده دارد، که آن را برای استفاده در شرایط سخت و صنعتی ایده آل می سازد.

پلی استر اپوکسی

پلی استر اپوکسی یا رزین پلی استر اپوکسی، نوعی پلیمر ترکیبی است که خواص رزین های پلی استر و اپوکسی را با یکدیگر ترکیب می کند و برای کاربردهایی که نیاز به چسبندگی قوی، مقاومت شیمیایی و مکانیکی بالا دارند، بسیار مناسب است.

این رزین ها در ساخت قطعات کامپوزیتی، پوشش های محافظ، چسب های صنعتی و صنایع هوافضا و خودروسازی به کار می روند.

پلی استر اپوکسی از نظر عملکرد، نسبت به پلی استرهای معمولی چسبندگی بالاتری به سطوح مختلف دارد و در برابر حرارت و مواد خورنده نیز مقاوم تر است. این ماده همچنین در تولید بردهای مدار چاپی و عایق های الکتریکی کاربرد دارد، زیرا خواص الکتریکی مناسبی دارد و پس از پخت، سخت و پایدار می شود.

الیاف پلی استر

نخ پلی استر نوعی نخ مصنوعی است که از الیاف پلی استر ساخته می شود و به دلیل دوام بالا، مقاومت در برابر چروک، کشش، رطوبت و مواد شیمیایی، در صنعت نساجی کاربرد فراوانی دارد.

این نخ سبک، نرم و براق است و در انواع بافت ها و دوخت ها، از جمله لباس های ورزشی، لباس های رسمی، ملحفه، پرده و فرش استفاده می شود.

نخ پلی استر به خوبی رنگ را جذب می کند و رنگ آن در برابر شست وشو و نور خورشید پایدار است. همچنین به دلیل مقاومت بالا در برابر پوسیدگی و کپک، گزینه ای مناسب برای کاربردهای بیرونی و محیط های مرطوب محسوب می شود. ترکیب آن با الیاف طبیعی مانند پنبه نیز موجب بهبود عملکرد پارچه، افزایش طول عمر و کاهش چروک می شود.