انواع پلی آمید چیست و چه کاربردی دارند؟

انواع پلی آمید یک کلاس از پلیمرهای آلی هستند که از واحدهای تکراری به نام مونومرها ساخته می شوند. واحدهای مونومر در ساختار پلی آمیدها از دو گروه عاملی، به نام گروه آمید و گروه کربوکسیل، تشکیل شده اند. این دو گروه عاملی باعث ایجاد پیوند مونومرها می شوند.

پلی آمید در طبیعت و صنایع مختلف به وفور یافت می شود. به عنوان مثال، از انواع پلی آمید در ساختار پروتئین ‌ها، مواد پلاستیکی مانند نایلون، فیلم‌ ها، الیاف و حتی در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.

ویژگی‌ های متنوع پلی آمید شامل مقاومت مکانیکی، انعطاف‌پذیری و توانایی جذب آب، آن را به مواد محبوبی در بسیاری از صنایع تبدیل کرده است. در این مقاله از سایت رهپویان به معرفی برخی از انواع پلی آمید می پردازیم.

کاربردهای انواع پلی آمید چیست؟

پلی آمیدها در انواع مختلفی از صنایع کاربرد دارند. تعدادی از کاربردهای مهم آنها عبارتند از:

مصالح ساختمانی

پلی آمید مانند نایلون در تولید ورق ‌ها و الیافی به کار می رود که مقاومت مکانیکی بالا، مقاومت در برابر حرارت و ضربه و وزن سبک دارند. این مواد در ساختمان‌ سازی، تولید قطعات خودرو و هواپیما و بسیاری از بخش‌ های دیگر صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند.

پارچه و الیاف

پلی آمید برای تولید الیافی مورد استفاده قرار می گیرد که در صنایع مد و پوشاک، کفش و همچنین در تولید نخ‌ برای استفاده در انواع پوشاک و تجهیزات ورزشی به کار می رود.

پلاستیک

مواد پلی آمیدی مانند نایلون در تولید انواع مختلفی از محصولات پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله می توان به تولید انواع کیسه، لوله، بطری و بسیاری از لوازم خانگی اشاره کرد.

محصولات آرایشی و بهداشتی

پلی آمیدها در ترکیبات مواد آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می شوند. به عنوان مثال در تولید لاک ناخن، ماسک مو و پوست و محصولات مراقبت از پوست.

صنایع دارویی

در صنایع داروسازی و بیوتکنولوژی، پلی آمید به عنوان واسطه ای مهم در تولید داروها و پروتئین‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.

صنایع بسته ‌بندی و مواد غذایی

پلی آمید به عنوان مواد بسته‌ بندی در صنعت مواد غذایی به کار می رود. آنها از ویژگی ‌های مهمی مانند مقاومت در برابر رطوبت و آب، حفظ تازگی محصولات و جلوگیری از خرابی بهره می ‌برند.

صنایع بهداشت دندان

این ماده پلیمری در تولید نخ دندان و تولید برخی مواد استفاده می شود که به بهبود بهداشت دهان و دندان ‌ها کمک می کند.

انواع پلی آمید

پلی آمید یک کلاس گسترده از پلیمرها است و در این کلاس می توان تعداد زیادی از پلی آمیدها را مشاهده کرد. برخی از انواع معروف پلی آمیدها عبارتند از:

پلی آمید 6

پلی آمید 6 یکی از انواع معروف پلی آمیدها است که به نام تجاری نایلون 6 هم شناخته می شود. این پلی آمید از واحد مونومری کاپرولاکتام تولید می شود و دارای ساختار زنجیره‌ای با گروه آمید در مونومرهایش است.

پلی آمید 6 به علت ویژگی‌ هایی از جمله مقاومت مکانیکی بالا، مقاومت در برابر حرارت و ضربه و خواص الکتریکی مطلوب، در انواع مختلفی از کاربردها استفاده می شود. از نوارها و الیاف تا تولید قطعات خودرو و مواد مصرفی، پلی آمید 6 به عنوان یک ماده پلاستیکی متنوع و کاربردی شناخته می شود و در صنایع مختلف با موفقیت مورد استفاده قرار می گیرد.

پلی آمید 66

پلی آمید 66، یکی دیگر از انواع مهم پلی آمیدها است که با نام تجاری نایلون 66 نیز شناخته می شود. این پلی آمید از واحدهای مونومری آدیپیک اسید و هگزامتیلن دی آمین ساخته می شود، که به ازای هر واحد مونومری در ساختارش دارای ۶ اتم کربن است. پلی آمید 66 به عنوان یک ماده پلاستیکی دارای ویژگی ‌هایی مانند مقاومت مکانیکی بسیار بالا، مقاومت در برابر حرارت و استحکام بسیار خوب شناخته می شود.

این ویژگی‌ها، پلی آمید 66 را برای کاربردهای مختلفی از جمله تولید فیبرهای مصنوعی برای پارچه و الیاف تا قطعات خودرو و مواد مصرفی مناسب می سازد. همچنین پلی آمید 66 معمولا در صنایعی که نیاز به مواد پلاستیکی با مقاومت حرارتی بالا دارند، مورد استفاده قرار می گیرد که از آن جمله می توان به تولید قطعات الکتریکی و الکترونیکی اشاره کرد.

پلی آمید 11

پلی آمید 11، یکی دیگر از انواع پلی آمید است که ب نام تجاری نایلون 11 نیز شناخته می شود و از مواد پلیمری با خواص ویژه ‌ای برخوردار است.

پلی آمید 11 دارای مقاومت مکانیکی بالا، انعطاف ‌پذیری و مقاوم در برابر مواد شیمیایی است که آن را برای کاربردهای مختلف مناسب می‌ سازد. از جمله کاربردهای اصلی پلی آمید 11، می توان به مواردی مانند ساخت انواع لوله ‌ها و قطعات هیدرولیک در صنایع مهندسی، لوله ‌های گاز طبیعی و نیز برخی بخش‌ های خودروسازی اشاره کرد.

این پلی آمید به علت مقاومت در شرایط سخت محیطی و ساختار ساده ترموپلاستیکی خود، در برخی از کاربردهای مهندسی و صنعتی مورد توجه و استفاده قرار می گیرد.

پلی آمید 12

پلی آمید 12 یک پلیمر آلی است که از واحدهای مونومری دوکسا متیلن دی آمین تولید شده و با نام تجاری نایلون 12 نیز شناخته می شود.

این پلی آمید دارای ویژگی ‌های مهمی مثل مقاومت در برابر مواد شیمیایی، مقاومت حرارتی و انعطاف‌ پذیری بالا است. پلی آمید 12 به عنوان یک ماده پلاستیکی در تولید لوله، خمیر دندان‌، لاستیک‌ و لوله‌ های هیدرولیک به کار می ‌رود.

همچنین، به دلیل ویژگی‌ های انعطاف ‌پذیری و مقاومت به فشار و خوردگی، در کاربردهایی مانند تولید مواد مصرفی و لوازم خانگی نیز استفاده می شود.

انواع پلی آمیدهای آروماتیک

پلی ‌آمیدهای آروماتیک یا پلی‌آمیدهای آروماتیکی، گونه ‌ای از پلیمرهای آلی هستند که حلقه ‌های آروماتیک در ساختار مولکولی ‌شان دارند. حلقه‌ های آروماتیک از طرفی معمولا از اتم‌ های کربن به صورت یک حلقه بسته هستند و از ویژگی‌ هایی مانند پایداری ساختاری و اتصالات پیوندی معین برخوردارند.

پلی ‌آمیدهای آروماتیک معمولا دارای ویژگی ‌هایی از جمله مقاومت حرارتی بالا، مقاومت مکانیکی قوی و مقاومت در برابر حرارت و مواد شیمیایی هستند.

پلی ‌آمید آروماتیک به دلیل ویژگی ‌های برجسته اش در مقاومت نسبت به شرایط سخت محیطی و مقاومت حرارتی، در کاربردهای مختلف پیشرفته مهندسی و صنایع مورد توجه و استفاده قرار می گیرد.

در ادامه به معرفی انواع پلی آمید آروماتیک می پردازیم.

آرامید

آرامید یک نوع پلیمر آلی است که از واحدهای مونومری به نام آرامید ساخته می شود. آرامیدها دارای ویژگی ‌های منحصر به فردی هستند که آنها را در برخی کاربردهای ویژه مانند تولید فیبرهای مقاوم به شکنندگی (مانند کتان و الیاف فیبر کربن) و استفاده در پوشاک مقاوم به آتش مورد توجه قرار می‌ دهد.

آرامیدها به دلیل ویژگی ‌هایی مانند مقاومت فوق ‌العاده و وزن سبک، در کاربردهایی که نیاز به مقاومت در برابر شکنندگی، حرارت و شعله وجود دارد بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

پلی فتال آمید

پلی ‌فتال ‌آمید یک نوع پلیمر آلی است که از واحدهای مونومری به نام فتالیک اسید و انحصارا ایزوفتالیک اسید با واحد دی ‌آمین تولید می شود. این پلیمر به عنوان یک پلی‌ آمید دارای ویژگی ‌های مهمی مانند مقاومت مکانیکی بالا، مقاومت در برابر حرارت، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و مقاومت در برابر سایش شناخته می شود.

پلی فتال آمید به دلیل مقاومت حرارتی بالا و ویژگی‌ های مکانیکی قوی در کاربردهایی که نیاز به مواد پلاستیکی با عملکرد خوب در دماهای بالا دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال، از پلی ‌فتال ‌آمید در تولید قطعات الکترونیکی، اتصالات صنعتی و قطعات خودرو بهره می ‌برند. همچنین، در کاربردهایی که نیاز به مقاومت نسبت به مواد شیمیایی و محیط‌ های سخت دارند، از پلی ‌فتال ‌آمید استفاده می شود.